讲真:“双鸭山大学”到底是不是神翻译?(附威氏拼音对照表)
这两天随着各地高考录取线和状元出炉,一所神秘的“双鸭山大学”成功吸引了网友的注意,“校徽”的画风也很诡异↓
(校徽设计来自网络)
据一份文件(《双鸭山市2011年政府工作报告》)显示,黑龙江省东北部双鸭山市确实启动过创办“双鸭山大学”的计划,但后来因为种种原因,目前仍未落实↓
但此处说的跟黑龙江并没有关系,而是对Sun Yat-sen University的“神翻译”。Sun Yat-sen University是什么呢?原来是白云山这边、珠江那边的中山大学,音译是“孙逸仙大学”。
从翻译上来讲,“双鸭山大学”简直是有一个经典的“常凯申”式神翻译!
连中山大学也发官微表示:“可能读了个假大学”。
据说,这一“神翻译”来自网友挖出的下面这张截图↓
▲“双鸭山大学”神翻译出处
不过,你说它是“神翻译”,但人家作者并不这么认为,于是,自称该截图原书作者的“云湖浪子YZ25T”在微信号“火车开往西伯利亚”上发布了《关于神翻译“双鸭山大学(Sun Yat-sen University)的出处声明》,称截图出处正是他出版的游记《惊心动魄的17天——独自探秘印占中国藏南地区纪实》第57页的一段话。
▲自称是截图原书作者的“云湖浪子YZ25T”在微信公号上的声明
▲“双鸭山大学”出处全页
“云湖浪子YZ25T”还表示,其实“双鸭山大学”并非错译,而是在自己小圈子里已流传长达五年的一个梗。五年前他在广州坐地铁,路过“中大”站,方知道中山大学的英文名就是“Sun Yat-sen University”,但听报站音像“双鸭山大学”,于是他当时就在校内上发照片说:“原来中山大学的英文是...双鸭山大学…”
虽然作者在“澄清”声明中进行了解释,其在书中的身世也注明了“编造”,但作为正式出版物来讲,对既有固定说法的名称,在不做特殊标注或解释的情况下即随便翻译,是否妥当呢?或许这是这次“神翻译”现象值得思考的地方。尤其是,出版物是面向大众的,而非面向他身边的小圈子,绝大多数人并不了解其背后的梗,所以,很可能不是误译也就成了误译。
那么,为什么中山大学要翻译成Sun Yat-sen University呢?
这是因为中山大学的创办者孙中山先生(名文,字逸仙)名字的英文拼写方式采用了威妥玛拼音Sun Yat-sen,而不是汉语拼音 Sun Zhongshan,故中山大学英文名为Sun Yat-sen University。而Sun Yat-sen University回译成中文时,也必须要译成中山大学,因为这才是它的正式中文名称。
那么,威妥玛式拼音法是怎么回事呢?据中国人民大学教授孙宏介绍,威妥玛–翟理斯式拼音法始于1867年,系由英国人威妥玛(Thomas Francis Wade)编制。威妥玛于1871年任英国驻华公使,1883年回国。1888年起在剑桥大学任教。他以拉丁字母为汉字注音,创立威氏拼音法。此后翟理斯(H. A. Giles)予以修订完善,故合称WG威氏拼音法(Wade-Giles System)。威妥玛–翟理斯式拼音法问世之后,被广泛应用于汉语人名地名的英译,影响较大。
直到目前,威氏拼音法也并未完全消失。为保证历史的延续性,少量享誉海内外的商标至今仍旧使用威妥玛拼音法,例如:茅台Moutai,中华Chunghwa等等;某些历史名人的英文拼写方式也采用了威妥玛拼音,例如:毛泽东Mao Tse-tung,蒋介石ChiangKai-shek,宋庆龄Soong Ching-ling,宋美龄Soong May-Iing等等;有些使用威妥玛拼音的专有名词已被吸纳为英文的外来语,例如:功夫Kungfu、太极Taichi、易经I Ching、清明节Chingming Festival、宫保鸡丁Kungpao Chicken等等。
那么,到底什么时候该使用威式拼音?什么时候该使用汉语拼音?又该如何正确使用威氏拼音呢?
事实上,早在1979年6月15日联合国秘书处就发出关于用汉语拼音取代威氏拼音的正式通知,要求从即日起,联合国秘书处采用汉语拼音作为在各种拉丁字母文字中拼写中国人名和地名的标准。1982 年汉语拼音进而通过 ISO 国际标准组织认定,成为中文音译的世界标准。
作为中华人民共和国法定的拼音方案,汉语拼音是世界文献工作中拼写有关中国的专用名词和词语的国际标准,也是联合国明文规定用来拼写中国人名、地名和专用词语的国际标准。早在三十多年前,汉语拼音相对于威氏拼音的优势就已得到全世界的普遍认可,汉语拼音在中文音译领域的权威地位即已确立。也就是说,无论是在国内还是国际的正式的场合,都当然而且必须使用汉语拼音进行中国的姓名等专用名词的英文音译。
在此,为了防止小伙伴们创造“神翻译”,附上汉语拼音—威氏拼音对照表,注意收藏哦↓
Pinyin -- W-G
a -- a
ai -- ai
an -- an
ang -- ang
ao -- ao
ba -- pa
bai -- pai
ban -- pan
bang -- pang
bao -- pao
bei -- pei
ben -- pen
beng -- peng
bi -- pi
bian -- pien
biao -- piao
bie -- pieh
bin -- pin
bing -- ping
bo -- po
bu -- pu
ca -- ts'a
cai -- ts'ai
can -- ts'an
cang -- ts'ang
cao -- ts'ao
ce -- ts'e
cen -- ts'en
ceng -- ts'eng
cha -- ch'a
chai -- ch'ai
chan -- ch'an
chang -- ch'ang
chao -- ch'ao
che -- ch'e
chen -- ch'en
cheng -- ch'eng
chi -- ch'ih
chong -- ch'ung
chou -- ch'ou
chu -- ch'u
chuai -- ch'uai
chuan -- ch'uan
chuang -- ch'uang
chui -- ch'ui
chun -- ch'un
chuo -- ch'o
ci -- tz'u
cong -- ts'ung
cou -- ts'ou
cu -- ts'u
cuan -- ts'uan
cui -- ts'ui
cun -- ts'un
cuo -- ts'o
da -- ta
dai -- tai
dan -- tan
dang -- tang
dao -- tao
de -- te
deng -- teng
di -- ti
dian -- tien
diao -- tiao
die -- tieh
ding -- ting
diu -- tiu
dong -- tung
dou -- tou
du -- tu
duan -- tuan
dui -- tui
dun -- tun
duo -- to
e -- o
en -- en
er -- erh
fa -- fa
fan -- fan
fang -- fang
fei -- fei
fen -- fen
feng -- feng
fo -- fo
fou -- fou
fu -- fu
ga -- ka
gai -- kai
gan -- kan
gang -- kang
gao -- kao
ge -- ko
gen -- ken
geng -- keng
gong -- kung
gou -- kou
gu -- ku
gua -- kua
guai -- kuai
guan -- kuan
guang -- kuang
gui -- kuei
gun -- kun
guo -- kuo
ha -- ha
hai -- hai
han -- han
hang -- hang
hao -- hao
he -- ho
hei -- hei
hen -- hen
heng -- heng
hong -- hung
hou -- hou
hu -- hu
hua -- hua
huai -- huai
huan -- huan
huang -- huang
hui -- hui
hun -- hun
huo -- huo
ji -- chi
jia -- chia
jian -- chien
jiang -- chiang
jiao -- chiao
jie -- chieh
jin -- chin
jing -- ching
jiong -- chiung
jiu -- chiu
ju -- chü
juan -- chüan
jue -- chüeh
jun -- chün
ka -- k'a
kai -- k'ai
kan -- k'an
kang -- k'ang
kao -- k'ao
ke -- k'o
ken -- k'en
keng -- k'eng
kong -- k'ung
kou -- k'ou
ku -- k'u
kua -- k'ua
kuai -- k'uai
kuan -- k'uan
kuang -- k'uang
kui -- k'uei
kun -- k'un
kuo -- k'uo
lü -- lü
la -- la
lai -- lai
lan -- lan
lang -- lang
lao -- lao
le -- le
lei -- lei
leng -- leng
li -- li
lian -- lien
liang -- liang
liao -- liao
lie -- lieh
lin -- lin
ling -- ling
liu -- liu
long -- lung
lou -- lou
lu -- lu
luan -- luan
luan -- lüan
lue -- lüeh
lun -- lun
luo -- lo
ma -- ma
mai -- mai
man -- man
mang -- mang
mao -- mao
mei -- mei
men -- men
meng -- meng
mi -- mi
mian -- mien
miao -- miao
mie -- mieh
min -- min
ming -- ming
miu -- miu
mo -- mo
mou -- mou
mu -- mu
nü -- nü
na -- na
nai -- nai
nan -- nan
nang -- nang
nao -- nao
nei -- nei
nen -- nen
neng -- neng
ni -- ni
nian -- nien
niang -- niang
niao -- niao
nie -- nieh
nin -- nin
ning -- ning
niu -- niu
nong -- nung
nou -- nou
nu -- nu
nuan -- nuan
nue -- nüeh
nuo -- no
ou -- ou
pa -- p'a
pai -- p'ai
pan -- p'an
pang -- p'ang
pao -- p'ao
pei -- p'ei
pen -- p'en
peng -- p'eng
pi -- p'i
pian -- p'ien
piao -- p'iao
pie -- p'ieh
pin -- p'in
ping -- p'ing
po -- p'o
pou -- p'ou
pu -- p'u
qi -- ch'i
qia -- ch'ia
qian -- ch'ien
qiang -- ch'iang
qiao -- ch'iao
qie -- ch'ieh
qin -- ch'in
qing -- ch'ing
qiong -- ch'iung
qiu -- ch'iu
qu -- ch'ü
quan -- ch'üan
que -- ch'üeh
qun -- ch'ün
ran -- jan
rang -- jang
rao -- jao
re -- je
ren -- jen
reng -- jeng
ri -- jih
rong -- jung
rou -- jou
ru -- ju
ruan -- juan
rui -- jui
run -- jun
ruo -- jo
sa -- sa
sai -- sai
san -- san
sang -- sang
sao -- sao
se -- se
sen -- sen
seng -- seng
sha -- sha
shai -- shai
shan -- shan
shang -- shang
shao -- shao
she -- she
shen -- shen
sheng -- sheng
shi -- shih
shou -- shou
shu -- shu
shua -- shua
shuai -- shuai
shuan -- shuan
shuang -- shuang
shui -- shui
shun -- shun
shuo -- shuo
si -- ssu
song -- sung
sou -- sou
su -- su
suan -- suan
sui -- sui
sun -- sun
suo -- so
ta -- t'a
tai -- t'ai
tan -- t'an
tang -- t'ang
tao -- t'ao
te -- t'e
teng -- t'eng
ti -- t'i
tian -- t'ien
tiao -- t'iao
tie -- t'ieh
ting -- t'ing
tong -- t'ung
tou -- t'ou
tu -- t'u
tuan -- t'uan
tui -- t'ui
tun -- t'un
tuo -- t'o
wa -- wa
wai -- wai
wan -- wan
wang -- wang
wei -- wei
wen -- wen
weng -- weng
wo -- wo
wu -- wu
xi -- hsi
xia -- hsia
xian -- hsien
xiang -- hsiang
xiao -- hsiao
xie -- hsieh
xin -- hsin
xing -- hsing
xiong -- hsiung
xiu -- hsiu
xu -- hsü
xuan -- hsüan
xue -- hsüeh
xun -- hsün
ya -- ya
yai -- yai
yan -- yen
yang -- yang
yao -- yao
ye -- yeh
yi -- i
yin -- yin
ying -- ying
yo -- yo
yong -- yung
you -- yu
yu -- yü
yuan -- yüan
yue -- yüeh
yun -- yün
za -- tsa
zai -- tsai
zan -- tsan
zang -- tsang
zao -- tsao
ze -- tse
zei -- tsei
zen -- tsen
zeng -- tseng
zha -- cha
zhai -- chai
zhan -- chan
zhang -- chang
zhao -- chao
zhe -- che
zhen -- chen
zheng -- cheng
zhi -- chih
zhong -- chung
zhou -- chou
zhu -- chu
zhua -- chua
zhuai -- chuai
zhuan -- chuan
zhuang -- chuang
zhui -- chui
zhun – chun
zi -- tzu
zong -- tsung
zou -- tsou
zu -- tsu
zuan -- tsuan
zui -- tsui
zun -- tsun
zuo -- tso
想了解更多关于威氏拼音的小伙伴,不妨读一下中国人民大学外国语学院孙宏教授的这篇文章:名家 | 刘德华为何姓“Lau”?人大教授孙宏揭秘中文名英译规则