بۇ يىل «China» دۇنيانى قانداق ھەيران قالدۇرۇدى

SEBILER

2017-يىلى، «China» ئاخىرى چەت ئەللىكلەر زوق بىلەن تىلغا ئېلىشىدىغان تېمىغا ئايلىنىپ، چەت ئەل تاراتقۇلىرى خەۋەرلىرىدە بەس-بەس بىلەن ئىشلىتىدىغان سۆزگە ئايلاندى.

چەت ئەللىكلەرنىڭ نەزىرىدە، ” China “ ئەمدى ھېلىقى ئاجىز ۋە نازۇك ”فار-فۇر“ ئەمەس، بەلكى ئۇ ھېچكىم ئويلىمىغان نۇرغۇن ”جۇڭگو مۆجىزىلىرى“نى ياراتتى.

قېنى ئەمىسە، بۇ يىل ” China “ دۇنيانى قانداق ھەيران قالدۇردىكىن، بىللە كۆرۈپ باقايلى.

ئويلىماپتىكەنمىز، ”يېڭى تۆت چوڭ كەشپىيات“ بىرىكمىسى ھەقىقەتەن قالتىسكەن!

كامبۇدژادا تۇغۇلۇپ چوڭ بولغان لىن جىنلۇڭ ھازىر جۇڭگودا ئوقۇۋاتىدۇ، ئۇ تولىمۇ رازىمەنلىك بىلەن مۇنداق دەيدۇ: ”جۇڭگودا، سىرتقا چىقسىڭىز پورتمال ئالمىسىڭىزمۇ بولىدۇ، يانفون بىلەنلا ھەممە ئىش پۈتىدۇ، ئالىدىغىنىڭىزنى ئالالايسىز، يەيدىغىنىڭىزنى يىيەلەيسىز، ھەتتا يول بويىدىكى قاتلىما ساتىدىغان مومايلاردىمۇ ھازىر چىقىمدان بار.“

”جۇڭگودا تۇنجى قېتىم يوقىرى سۈرئەتلىك پويىزغا ئولتۇرۇۋېدىم، سۈرئەت تىزلىكىدىن قورقۇپ كەتتىم... پويىزغا چىقىپ، ئەمدى ئولتۇرغىنىمنى بىلىمەن، كەلدۇق دەيدۇ، يوقىرى سۈرئەتلىك پويىز كەڭ-كۇشادىكەن، پۇت-قوللىرىمنى كېرىپ ئولتۇردۇم.“ بۇ يۇمۇرىستىك ماختاش جۇڭگودا ئوقۇۋاتقان رومىنىيەلىك پېتىرنىڭ ئېغىزىدىن چىققان.

تۋىتتېردا، @muttNchops ئىسىملىك بىر تورداش مۇنداق دەيدۇ: ”مانچېستېردا موبايىكنى تۇنجى قېتىم ھەيدەپ باقتىم، بۇ مېنىڭ شۇنچە يىللاردىن بۇيان مانچېستېردا ئەڭ كۆڭۈللۈك ئوينىغىنىم بولۇپ قالدى. موبايىكنى خالىغان ۋاقىتتا مىنىپ، خالىغان يەرگە قويۇپ قويالايدىكەنمىز. بەك قالتىس نەرسىكەن.“  جۇڭگونىڭ بۇ ھەممىگە ئورتاق ۋېلسىپىتى چەت ئەللىكلەرنى ئەنە شۇنداق ھاياجانغا ساپتۇ.

ئېرىلاندىيە «كۆزىتىش گېزىتى» 11-ئايدىكى بىر ماقالىدە، جۇڭگودىكى ھەممىگە قادىر توردا سېتىۋېلىش كەسپىدىن ھەيران قالغان ئاپتۇر ”توردا توخۇ سۈتىدىن باشقا ھەممە نەرسە تېپىلىدىكەن“ دېگەن.

...

يەنە تېخى، جۇڭگونىڭ بۇ يىللىق ”قوش 11“ سېتىۋېلىش بايرىمىمۇ چەت ئەل تاراتقۇلىرىنىڭ بەس-بەستە بېرىدىغان خەۋىرىگە ئايلاندى.

بۇ يىل 5-ئايدا، ”بىر يول، بىر بەلباغ“ بويىدىكى 20 دۆلەتتىن كەلگەن ياشلار ”يوقىرى سۈرئەتلىك پويىز، چىقىمدان، موبايىك ۋە توردا سېتىۋېلىش“نى جۇڭگونىڭ ”يېڭى تۆت چوڭ كەشپىياتى“ دەپ ئاتاپ، ھەممىسى بەس-بەستە ۋەتىنىمىزگە ئەڭ ئېلىپ كەتكۈمىز بار نەرسىلەر جۇڭگونىڭ مۇشۇ ئالاھىدە مەھسۇلاتلىرى، دېيىشكەن.

جۇڭگودا ياشاۋاتقان ھەم توردا تۇنۇلغان گېرمانىيەلىك ئافۇ موكېلغا خەت يېزىپ، گېرمانىيەنى جۇڭگودىن ئۆگىنىشكە چاقىرغان.

ئويلىماپتىكەنمىز، جۇڭگونىڭ كۆۋرۈك، تۆمۈريول قۇرۇلۇشى سېھرىگەرلىككە ئوخشايدىكەن.

بۇ تۆمۈريول لىنىيەسى قۇرۇلۇشى ئىنتايىن مۈشكۈل، ھەم ياساش داۋامىدا ئىشچىلار دائىم شىرلارنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچراپ تۇرغاچقا، ”قالتىس تۆمۈريول“ دەپ ئاتالغان.

بۇ تۆمۈريولنى كىنىيەلىكلەر توپتوغرا بىر ئەسىر كۈتكەن، جۇڭگو ئۇنى 3 يىلغا يەتمىگەن ۋاقىتتا پۈتتۈرۈۋەتتى.

”مۇئەسسەسە قۇرۇلۇشى تەلۋىلىرى“ دەپ نام ئالغان جۇڭگولۇقلار بۇ قېتىم كېنىيەدە يەنە بىر كارامەت كۆرسەتتى. جۇڭگو كارخانىسى قاتمۇ-قات قىيىنچىلىقلارنى يىڭىپ، بىر زامانىۋى تۆمۈريولنى پۈتتۈرۈپ چىقتى، پۈتۈنلەي جۇڭگو ئۆلچىمى بويىچە ياسالغان، مومباسادىن نايروبىغا بارىدىغان بۇ تۆمۈريولنىڭ ئومۇمىي ئۇزۇنلۇقى 480 كىلومېتىر بولۇپ، كىنىيە مۇستەقىل بولغاندىن بۇيانقى ئەڭ چوڭ ئۇل مۇئەسسەسە قۇرۇلۇشى تۈرى ھېسابلىنىدۇ.

2014-يىل 12-ئايدا باشلىنىپ، 2017-يىل 5-ئايدا رەسمىي قاتناش باشلانغان بۇ مومباسا-نايروبى تۆمۈريولى جۇڭگو سۈرئىتى، جۇڭگو ئۈنۈمى ۋە جۇڭگو سۈپىتىنى تولۇق نامايان قىلىپ بەردى.

كىنىيەلىكلەر ئۈچۈن ئېيتقاندا، مومباسا-نايروبى تۆمۈريولى ئافرىقا نۇسخىسىدىكى يوقىرى سۈرئەتلىك پويىز تۆمۈريولى ھېسابلىنىدۇ.

ئويلىماپتىكەنمىز، كىچىككىنە بىر ”ماي قەلەم ئۇچى“ باش بەتكە چىقتى!

2017-يىلى، جۇڭگونىڭ ”ماي قەلەم ئۇچى“ مودا بولدى.

1-ئايدا، ”تەيگاڭ گۇرۇھى ئاخىرى ماي قەلەم ئۇچىنى ياساپ چىقتى، ئىمپورت مەھسۇلاتنىڭ ئورنىنى ئىگىلەشتىن ئۈمىد بار“ دېەن خەۋەر جۇڭگودىلا ئەمەس، پۈتۈن دۇنيادىكى ھەممەيلەنىڭ دىققىتىنى تارتتى.

مەسىلەن، ئامېرىكىنىڭ كوزرتز خەۋەرلەر تورى ”كىچىككىنە بىر ماي قەلەم ئۇچى جۇڭگونىڭ يېڭىلىق يارىتىش تىپىدىكى ئىقتىسادىنىڭ يېڭى سىمۋولىغا ئايلاندى“ دېگەن تېمىدا خەۋەر بەردى.

بەلكىم نۇرغۇن تورداشلار بىلمەسلىكى مۇمكىن، جۇڭگو گەرچە ئېگىزدە كائىناتقا چىققان، تۆۋەندە دېڭىزغا چۈشەلەيدىغان دۇنياۋى چوڭ ياسىمىچىلىق دۆلىتى بولسىمۇ، ئەمما كىچىككىنە ماي قەلەم ئۇچىدىن قىينالغانىدى. ماي قەلەم ئۇچىنى ياساش تېخنىكىسىنىڭ كەمچىللىكى ئىزچىل جۇڭگو ياسىمىچىلىقىدىكى ئەپسۇسلىنارلىق ئىش ئىدى.

بۇ توغرىدا، بىر تورداشنىڭ بىلدۈرۈشىچە، ئۇ خەۋەرنى كۆرۈپلا دۇنياۋىلاشتۇرۇش توغرىسىدىكى بىر قىزىقچىلىق ئوخشايدۇ دەپتۇ، ئەمما خەۋەرنى تەپسىلىي ئوقۇغاندىن كېيىن، بۇ ئىشنىڭ ناھايىتى چوڭ ئەھمىيەتكە ئىگە ئىكەنلىكىنى چۈشىنىپتۇ.

ئويلىماپتىكەنمىز، بۇ سۆيۈملۈك جانىۋارنىڭ ھەۋەسكارلىرى كۆپكەن ئەمەسمۇ!

جۇڭگونىڭ كۆز ئەتراپى قارا، پۇتى قىسقا، دومىلاشنى ياخشى كۆرىدىغان گۆھىرى بولغان مۈشۈكئېيىقنىڭ سۆيۈملۈك قىياپىتى سانسىزلىغان فوتوگرافلارنىڭ دىققىتىنى دەقىقە ئىچىدە ئۆزىگە قارىتىۋالغان، دۆلەت ئىچى-سىرتىدىكى ”مۈشۈكئېيىق ھەۋەسكارلىرى“نى جەلىپ قىلىۋالغان بولۇپ، دۆلەت ئىچى-سىرتىغا تونۇلغان دەرىجىدىن تاشقىرى چولپانغا ئايلاندى.

مۈشۈكئېيىقلارنىڭ دۆلەت سىرتىدىكى تۇرمۇشى ناھايىتى ئۇلار ئالدىراشلىق ئىچىدە ئۆتىدۇ. بىرسى تۇغۇلغان كۈنى بولسا، بىرسى ئىككىنچىسىنى تۇغۇۋاتقان، يەنە بىرسى تاتلىق نازۇ-نىئمەتلەرنىڭ پەيزىنى سۈرۈۋاتقان، يەنە بىرسى ھەۋەسكارلىرىنى زوقلاندۇرۇۋاتقان، يەنە بەزىلىرى ”ئېسىل ئۆي“لەرگە كۆچۈپ كىرىۋاتقان...

سۈرەت: ياپونىيە توكيودىكى ياۋايى ھايۋانلار باغچىسىدا، يېڭى تۇغۇلغان مۈشۈكئېيىق ”شياڭ شياڭ“.

ياپونىيە ياۋايى ھايۋانلار باغچىسىدىكى كىچىك مۈشۈكئېيىق يەنە تېخى ”نوپۇسقا ئېلىش“ ئىشلىرى بىلەن ئالدىراش. 9-ئاينىڭ 20-كۈنى ئۇنىڭ تۇغۇلغىنىغا 100 كۈن تولغان خاتىرە كۈن. ھايۋاناتلار باغچىسى ئۇنىڭغا ئالايىتەن ئىسىم تاللاش پائالىيىتى ئۆتكۈزىۋىدى، ئىسىم تونۇشتۇرغانلار 32 مىڭغا يەتتى، ئاخىرىدا بۇ مۈشۈكئېيىقچاققا ”شياڭ شياڭ“ دېگەن ئىسىم تاللاندى.

ھەتتا فرانسىيەدىكى مۈشۈكئېيىقچاق فرانسىيە بىرىنچى خانىمى برىگىتتې مۇكلوۋنىڭ ”تەربىيەچى ئانا“لىقىغا ئېرىشتى. 12-ئاينىڭ 4-كۈنى، برىگىتتې 4 ئايلىق بولغان مۈشۈكئېيىقچاققا ئىشىم قويۇش مۇراسىمىغا قاتناشتى، بۇ مۈشۈكئېيىقچاققا رەسمىي ”يۈەنمېڭ“ (ئارزۇسىغا يېتىش دېگەن مەنىدە) دېگەن ئىسىم قويۇلدى.

ئويلىماپتىكەنمىز، جۇڭگو سىچۇەننىڭ قىزىلمۇچ قىيامى ئامېرىكىلىقلارنى قىزارتىۋەتتى!

ئۆردەك كاۋىپى، ساماۋەر شورپىسى، ئاچچىق چۆپ... دۆلەت ئىچى-سىرتىدا جۇڭگونىڭ ئېسىل تەملىرىگە رام بولغانلارنىڭ قۇيرۇقى ئۈزۈلمىدى. ھازىر ئۇ دۇنياۋى ئىسىل تەمگە ئايلاندى.

چەت ئەللىك سىياسىيۇنلارمۇ تىتىپلا رام بولۇپ قالدى: بىدېن جىگەر قورۇمىسىنى ياقتۇرۇپ قالدى، كامېرون يۈمغاقسۈتلۈك گۆش كومىلىچىنى ماختاپ كەتتى، مېركېل قىزارتىپ قورۇلغان توخۇ گۆشى كومىلىچىدىن بىر تەخسىنى قۇرۇقدىۋەتتى...

ھەتتا جۇڭگونىڭ يىمەكلىك خوروچلىرىمۇ قىزغىن قارشى ئېلىشقا ئېرىشتى. 10-ئاينىڭ 7-كۈنى، ئامېرىكىدا مىكدونالدىز تېز تاماقخانىسى كىچىككىنە بىر بولاق سىچۇەن قىزىلمۇچ قىيامى ئۈچۈن ساقچىلارنى جىددىيلەشتۈرۈۋەتتى.

شۇ كۈنى، مىكدونالدىز تېز تاماقخانىسى سىچۇەن قىزىلمۇچ قىيامى خوروچىنى ئارىدىن 20 يىل ئۆتكۈزۈپ قايتا بازارغا چىقاردى، جۇڭگوچە تەمگە ئىگە بۇ خوروچ شۇ كۈنى ئامېرىكىنى يەنە بىر قېتىم زىلزىلىگە كەلتۈرۈۋەتتى، خېرىدارلار تىز تاماقخانىغا سەلدەك ئېقىپ كىرىشتى ۋە بەس-بەستە سېتىۋېلىشتى. سېتىش ۋاقتى ۋە مىقدارى چەكلىك بولغاچقا، سائەتلەپ ئۇچرەتتە تۇرۇپمۇ سېتىۋالالمىغان خېرىدارلار ھاياجانلىرىنى باسالماي، ”بىزگە سىچۇەن قىزىلمۇچى كېرەك“ دەپ ئۈنلۈك جار سېلىشتى.

يېقىن ئەتراپتا چارلاش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىۋاتقان ساقچىلار تەرتىپنى قوغدايمىز دەپ دەررۇ يۈگۈرۈپ كېلىشتى. يەنە بەزى ”ھاينىغا ساتقۇچىلار“ بۇ قىزىلمۇچ قىيامىنى توردا كىم ئارتۇق قىلىپ سېتىشتى، بىر نەچچە بولاق قىزىلمۇچ قىيامىنىڭ باھاسى 100 نەچچە دوللارغا چىقتى.

ئويلىماپتىكەنمىز، ”جۇڭگو يەڭدى“

ئامېرىكا «دەۋر“ ھەپتىلىك ژۇرنىلىنىڭ 11-ئايدىكى سانىنىڭ مۇقاۋىسى جۇڭگونىڭ دۆلەت بايرىقىنىڭ رەڭ ئۇسلوبىدا چىقىرىلدى، ئۈستىگە خەنزۇچە ۋە ئېنگىلىزچە ”جۇڭگو يەڭدى“ دېگەن خەت بېسىلدى، بۇ «دەۋر» ھەپتىلىك ژۇرنىلىنىڭ مۇقاۋىسىغا تۇنجى قېتىم ئىككى خىل يېزىقنى ئىشلىتىشى.

بۇ ساننىڭ ئىچىدىكى «جۇڭگو ئىقتىسادى كەلگۈسىنى قانداق قولغا كەلتۈردى» ناملىق ماقالىدە، ئاپتۇر برېخم مۇنداق دەيدۇ، جۇڭگو ھازىر دۇنيا ئىقتىسادىدىكى ئەڭ ئەمەلىي كۈچكە ئىگە دۆلەتكە ئايلاندى. بۈگۈنكى جۇڭگونىڭ سىياسىي، ئىقتىسادىي تۈزۈلمىسى 2-دۇنيا ئۇرۇشىدىن كېيىنكى دۇنياۋى تەرتىپكە يېتەكچىلىك قىلغان ئامېرىكا ئەندىزىسىگە قارىغاندا، تېخىمۇ مۇكەممەل، ھەتتاكى تېخىمۇ ئىمكانىيەلىك سىجىللىققا ئىگە.

يالغۇز بۇلا ئەمەس. گېرمانىيەنىڭ «يۇرۇق ئەينەك ھەپتىلىك ژۇرنىلى»نىڭ 11-ئايدىكى بىر سانىنىڭ مۇقاۋىسى جۇڭگوچە ئۇسلوبتا چىقىرىلدى. مۇقاۋىغا قىزىل رەڭ تەگلىك قىلىنىپ، خەتلەر سېرىق رەڭدە بېسىلغان، خەنزۇچە ”ئويغاندى!“ دېگەن خەتنىڭ پىنيىنى تىما ئورنىدا بېرىلگەن بولۇپ، كۆرۈش سىزىمىغا نىسبەتەن كۈچلۈك بىر سىناق ئىدى.

ژورنالنىڭ بۇ سانىغا بېرىلگەن ”ئويغانغان گىگانىت ئادەم“ ناملىق ماقالىدە جۇڭگونىڭ ھەرقايسى ساھەلىرى 9 بەت، 6000 خەتلىك ھەجىم بىلەن تونۇشتۇرۇلغانىدى. «ياۋرۇپا ۋاقىت گېزىتى» بۇ ماقالىنى يېقىنقى يىللاردىن بۇيانقى ياۋرۇپا تاراتقۇلىرىنىڭ جۇڭگو توغرىسىدىكى ئەڭ ئوبيېكتىپ ئوبزورى دەپ تەرىپلىرى.

ياۋرۇپادىكى ئاساسلىق تاراتقۇلارنىڭ نەزىرىدە، بۈگۈنكى جۇڭگو ”ئويغاندى“لا ئەمەس، بەلكى ”يەڭدى“.

جۇڭگو بىر قاتار خەلقئارا يىغىنلارغا قاتنىشىش ۋە ئۆزى باشلامچىلىق بىلەن ئۇيۇشتۇرۇش ئارقىلىق، جۇڭگو ئاۋازىنى ياڭرىتىپ، جۇڭگو لايىھەسىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، جۇڭگو ئەقىل-پاراسىتىنى تۆھپە قىلىپ، دۇنياۋى تۈزەشنى ئىلگىرى سۈرۈپ، چوڭ دۆلەتكە خاس سالاپىتىنى نامايان قىلدى.

ھازىر غەرب جۇڭگونىڭ ئارقىسىدا قېلىش خەۋپىگە دۇچ كېلىۋاتىدۇ. غەرب تاراتقۇلىرى جۇڭگو توغرىسىدىكى خەۋەرلىرىدىمۇ ئۆزگىرىش ياساۋاتىدۇ. ئۇلار خەۋەرلىرىنىڭ قاراش نۇقتىسىنى ئېگىزدىن قاراشتىن تەكشىلىكتە قاراشقا ئۆزگەرتمەكتە.

بۇنداق ”ئويلىماپتىكەنمىز“لەر يەنە ناھايىتى نۇرغۇن

خەلقئاراغا داڭلىق ئىلمىي ژۇرناللار جۇڭگونىڭ تەتقىق قىلىپ ياساپ چىققانلىرى ئۈچۈن مەخسۇس سان چىقىرىشتى؛ دۇنيا بىلىم مۈلۈك ھوقۇقى تەشكىلاتى جۇڭگونىڭ پاتېنت ھوقۇقلىرى ”خۇددى قۇدۇقتىن نېفىت ئېتىلىپ چىققاندەك“ كۆپەيمەكتە دەپ ماختىدى؛ جۇڭگو يەنە پەن-تېخنىكا ۋە كەسپىي ماھارەت ساھەلىرىدە ئارقا-ئارقىدىن ”باڭنىڭ بىرىنچىلىكىنى ئىگىلىمەكتە“، كىشىنى ئىپتىخارلاندۇرىدىغان بۇ نەتىجىلەر نۇرغۇن چەت ئەللىكلەرنىڭ جۇڭگوغا بولغان تونۇشلىرىنى يېڭىلىۋەتتى.

ئايلانما يولدا يانداپ ئۆتۈشتە يارىتىلغان يېڭى ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچ، ئىنسانىيەت ئورتاق گەۋدىسىدىن ئىبارەت قىممەت تەشەببۇسى جۇڭگونى داۋاملىق دۇنيا ئەھلىنىڭ دىققىتىگە سازاۋەر قىلدى.

”نەزىرىڭ يۈكسەكلىككە يەتسە كۆرۈشۈڭگە ھېچنېمە توسالغۇ بولماس، قەلب ئېتىزىڭ بىپايانلاشسا كۆرۈمسىز ھېچنەرسە قالماس“ دېگەن مانا مۇشۇ.

SEBILER

سالونىمىزدىكى نادىر مەزمونلار