罗马的盐
公元前204年,罗马俩监察官马库斯·李维(Marcus Livius)和盖乌斯·克劳迪乌斯(Gaius Claudius)准备给城市修修房铺铺路,顺便搞一搞之前告过自己的刁民。“他们从每年的供盐里设了新税。以前在罗马和整个意大利,盐都卖1/6阿斯铜币;罗马的价格保持不变,在(其他)市场和城镇价格更贵,他们在不同地方都制定了不同的售价。”[1]因为这一恶政,李维得名“盐人”(Salinator)。
得闲,看看大宅子旁的晒盐场;| 正因此,名为“咸池”的沼泽会被推崇,| 这里,海水倾斜从地上的运河河道进入, | 一小股淡水注入分成多份的盐湖中。| 而每当天狼星带着燃烧的烈焰而来, | 当(沼泽里)水草枯萎,整片大地变得干渴,| 那时,海水被大闸的关闭而囚禁,| 好让干涸的土地把固定的水流硬化。| 天然的晒盐渠接收了炙烤的阿波罗 | 厚重的盐块因夏季的酷热而聚集;| 无异于汹涌的多瑙河因冰块而冻结,| 用坚硬的河流运送大型马车。| 让习惯掂量自然起因的人去思考,| 问问在同一物体上为何作用不同。| 被冰束缚的河流因受到阳光而融化,| 而液态的水因太阳却再次结成了块。
现代晒盐场
盐的品种也分三六九等,“海盐中,最受推崇的是塞浦路斯盐,来自萨拉米斯。而湖盐中,塔兰托和弗里几亚的最佳,卡帕多细亚产,以小方块形式运来的盐,据说和肌肤般晶莹……越是干的盐越咸,而所有盐中,最可口最白的是塔兰托的。除此以外,越是白的盐,越是脆弱易碎”[9]。盐的颜色也五彩缤纷, “孟菲斯的是深红的,阿姆河附近的是红的,琴图里佩的是紫的,在西西里,杰拉附近(的盐)如此闪光,以至于能反射图像。”[10]
优德慕斯(Eudemus)把盐罐子献给萨摩色雷斯的诸神,(因为)从中吃了很多普通的盐,他躲过了负债的巨大风暴。他说出祷词,“根据我的祷词,伟大的神,我这被从海中救出的人,把这献上。”
注释
注1:Livy 29.37.3: vectigal etiam novum ex salaria annona statuerunt. Sextante sal et Romae et per totam Italiam erat; Romae pretio eodem, pluris in foris et conciliabulis et alio alibi pretio praebendum locaverunt.
注2:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.45: salis natura per se ignea est et inimica ignibus, fugiens eos, omnia erodens, corpora vero adstringens, siccans, adligans, defuncta etiam a putrescendi tabe vindicans, ut durent ea per saecula
注3:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.39: sal omnis aut fit aut gignitur, utrumque pluribus modis, sed causa gemina, coacto umore vel siccato…omnis e stagnis sal minutus atque non glaeba est. Aliud genus ex aquis maris sponte gignitur spuma in extremis litoribus ac scopulis relicta. Hic omnis rore densatur.
注4:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.39: sunt et montes nativi salis.
注5:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.39: Arabiae oppido muros domosque massis salis faciunt aqua feruminantes.
注6:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.39: Cyrenaici tractus nobilitantur hammoniaco et ipso, quia sub harenis inveniatur, appelato.
注7:Livy 1.33.9: usque ad mare imperium prolatum et in ore Tiberius Ostia urbs condita, salinae circa factae.
注8:Rutilius Claudius Namatianus De reditu suo: subiectas villae vacat adspectare salinas; | namque hoc censetur nomine salsa palus, | qua mare terrenis declive canalibus intrat | multifidosque lacus parvula fossa rigat. | ast ubi flagrantes admovit Sirius ignes, | cum pallent herbae, cum sitit omnis ager, | tum cataractarum claustris excluditur aequor, | ut fixos latices torrida duret humus. | concipiunt acrem nativa coagula Phoebum | et gravis aestivo crusta calore coit; | haud aliter quam cum glacie riget horridus Hister | grandiaque adstricto flumine plaustra vehit. | rimetur solitus naturae expendere causas | inque pari dispar fomite quaerat opus: | vincta fluenta gelu concepto sole liquescunt, | et rursus liquidae sole gelantur aquae.
注9:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.41: marinorum maxume laudatur Cyprius a Salamine, at e stagnis Tarentinus ac Phrygius……e Cappadocia qui in laterculis adfertur, cutis nitorem dicitur facere. magis tamen extendit is, quem citium appellavimus, itaque a partu ventrem eo cum melanthio inlinunt. salsissimus sal qui siccissimus, suavissimus omnium Tarentinus atque candidissimus, set de cetero fragilis qui maxime candidus
注10:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.41: rubet Memphi, rufus est circa Oxum, Centuripis purpureus, circa Gelam in eadem Sicilia tanti splendoris, ut imaginem recipiat.
注11:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.45: stomacho tantum inutilis, praeterquam ad excitandam aviditatem.
注12:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.45: tonsillis et uvis cum melle prodest quicumque.
注13:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.45: aiunt dentes non erodi nec putrescere, si quis cotidie mane ieiunus salem contineat sub lingua, donec liquescat.
注14:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.45: adversus serpentium morsus cum origano, melle, hysopo
注15:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.45: crocodilorum morsibus ex aceto in linteolis ita, ut battuerentur ante his ulcera
注16:Livy 2.9.6: salis quoque vendendi arbitrium, quia impenso pretio venibat, in publicum omne sumptum, ademptum privatis
注17:Greek Anthology 6.302 l.3: αὐτάρκης ὁ πρέσβυς ἔχων ἅλα καὶ δύο κρῖμνα
注18:Cassius Dio 49.43.2-3: καὶ ἔλαιον καὶ ἅλας πᾶσι διέδωκε
注19:Pliny the Elder, Naturalis Historia 31.41: vita humanior sine sale non quit degere, adeoque necessarium elementum est, uti transierit intellectus ad voluptates animi quoque eximias sales appellantur.
注20:Greek Anthology 6.303: τὴν ἁλίην Εὔδημος, ἀφ᾽ ἧς ἅλα λιτὸν ἐπέσθων | χειμῶνας μεγάλους ἐξέφυγεν δανέων, | θῆκε θεοῖς Σαμόθρᾳξι, λέγων ὅτι τήνδε, κατ᾽ εὐχήν, | ὦ μεγάλοι, σωθεὶς ἐξ ἁλός, ὧδ᾽ ἔθετο.